‘Duurzaamheid moet een gezamenlijke verantwoordelijkheid worden’

Campus Rachelsmolen in Eindhoven - fotograaf: Bas Gijselhart.
Het duurzaamheidszaadje bij Fontys werd ooit geplant bij de dienst Huisvesting en Facilitaire Zaken. Daar werden de eerste groene stappen gezet en een Duurzaamheidsagenda opgesteld. Inmiddels is duurzaamheid al lang niet meer alleen het ‘feestje’ van deze dienst, maar een verantwoordelijkheid voor iedereen binnen Fontys. Daarom komt er ook een vierde agenda aan, die loopt tot 2030. Duurzame voorlopers Agnes Otten, adviseur duurzaamheid en energie en Anita Swinkels, manager Facilities, blikken terug en vooruit.

Wat hebben jullie persoonlijk met duurzaamheid?
Agnes: ‘Mijn grootouders hadden vroeger een boerderij. Dat buitenleven sprak me heel erg aan en vooral ook hoe belangrijk het is daar goed voor te zijn. Als mensen zijn wij afhankelijk van de natuur en niet andersom. Op de lagere school heb ik in de weekenden een periode meegelopen met een veearts. Later in mijn studietijd ging ik me inzetten voor de dierenambulance. En ik studeerde kort in Wageningen, waar duurzaamheid een groot thema was. In mijn werkende leven kwam het ook terug. Bij Fontys ben ik zeven jaar geleden aangesteld om duurzaamheid meer op de kaart te zetten.’

Agnes Otten
Agnes Otten

Anita: ‘Agnes heeft mij geïnspireerd om er meer mee bezig te zijn, zij heeft als het ware groen bloed door haar aderen stromen. Maar duurzaam werken wordt ook gewoon wettelijk van ons gevraagd. Daar ben ik heel pragmatisch in. Ook privé ben ik er steeds meer mee bezig, bijvoorbeeld met afvalscheiding. Ik stap ook niet meer ondoordacht in de auto. 80 procent van mijn woon-werkverkeer leg ik nu met het OV af. Duurzaamheid is gewoon een gegeven geworden, het is onderdeel van ons dagelijks leven.’

Agnes, jij bent bij Fontys aangesteld om je bezig te houden met duurzaamheid. Is het vanzelfsprekend om dan te beginnen bij de dienst H&F?
Agnes: ‘Ja dat is historisch zo gegroeid, het verduurzamen van gebouwen en de facilitaire dienstverlening is tastbaar en concreet. Je ziet deze routing ook vaak bij andere organisaties. En het kan ook geld besparen, denk aan het reduceren van energiegebruik.’

Anita: ‘Het is logisch, hier heb je veel laaghangend fruit. Je kunt snel stappen maken, of het nu gaat om zonnepanelen, (ver)bouwen of energiegebruik. Zo hebben wij nu als belangrijkste contractpartner een bedrijf dat refurbished meubelen aanbiedt. Alleen als deze niet kan leveren, mag nieuw meubilair ingekocht worden. Dat maakt de stap naar duurzaamheid heel eenvoudig.’

Agnes: ‘Ik denk dat het ook goed geweest is dat we als dienst H&F eerst werkten aan eigen duurzame doelen voor onze bedrijfsvoering. En vervolgens met onze opgedane kennis en ervaring het thema verbreden naar andere diensten en onderwijs en onderzoek binnen Fontys, maar ook de samenwerking met andere partijen. Hierdoor werken we gezamenlijk aan de stip aan de horizon, een duurzame hogeschool.’

Anita Swinkels
Anita Swinkels

Anita: ‘Als je echt duurzaam bezig wilt zijn, dan doe je dat met de hele keten. Dat betekent dus dat je duurzame eisen stelt aan de partners waarmee je samenwerkt. En dat je goed moet onderzoeken wat de beste keuzes zijn. Een voorbeeld: we mogen per 1 januari 2024 wettelijk geen gebruik meer maken van disposables (wegwerpartikelen). Maar uit onderzoek blijkt dat porseleinen bekers alleen een groenere keuze zijn als je ze een aantal keer hergebruikt zonder ze af te spoelen. Het produceren van porselein is daarin nog niet eens in meegenomen. Dat soort factoren zijn belangrijk om mee te nemen in je keuzes.’

Agnes: ‘Wat daarbij ook helpt, zijn onze duurzame rapportages. Daardoor krijgen we steeds beter in beeld wat onze prestaties zijn, waar we staan ten opzichte van de te behalen doelen en ambities en welke stappen we nog moeten zetten.’

Wat vinden jullie, terugkijkend, een mooie duurzaamheidsstap die jullie als dienst hebben gemaakt?
Agnes: ‘Onze inzet op bijvoorbeeld mobiliteit, het groeimodel voor duurzaam en circulair inkopen bij aanbestedingen heeft echt een duurzaam effect. We zien aan de mobiliteitsdata dat meer medewerkers naar het werk fietsen of voor het ov kiezen.’

Anita: ‘Ook het feit dat we grote energiebesparende maatregelen hebben genomen en dat onze nieuwe gebouwen gasloos zijn, vind ik goed om te noemen. En de oude gebouwen? Die hebben we circulair ontmanteld. Wat hergebruikt kon worden, hebben we hergebruikt.’

Wat zouden jullie de komende jaren graag nog bereiken?
Anita: ‘Het duurzaamheidsvraagstuk is een breed vraagstuk dat we samen moeten oppakken. Agnes heeft een fantastische voorlopersrol, maar zij kan het niet alleen. Daarom hebben we binnen onze dienst nu de verantwoordelijkheden belegd op de verschillende plekken waar ze thuishoren. Het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepanelen is belegd bij de afdeling vastgoed, die onder andere verantwoordelijk is voor het onderhoud en de technische installaties van de gebouwen. Ook binnen het onderwijs en onderzoek moet duurzaamheid meer en meer ingebed worden in de dagelijkse organisatie zodat het echt een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’

Agnes: ‘Eigenlijk moet dit onderwerp bij elke opleiding terugkomen. Waarom? Omdat we studenten opleiden voor de toekomst. Zij moeten goed weten hoe ze aan een duurzamere samenleving kunnen bijdragen. Bij de technische opleidingen zie je dat aspect bijvoorbeeld al heel erg terug: hoe maken we iets energiezuiniger en duurzamer? Maar er zijn opleidingen waar duurzaamheid meer aandacht mag gaan krijgen.’

Als deze lijn doorzet, is een adviseur duurzaamheid straks niet meer nodig?
Agnes: ‘Dat is inderdaad precies de bedoeling. Het mooiste zou zijn, dat ik straks niet meer nodig ben.’

Anita: ‘Maar ik denk eigenlijk dat we eerst meer ‘Agnessen’ nodig hebben, kartrekkers die zorgen dat we dit echt samen gaan doen.’

Fontys duurzame hogeschool

Lees meer over hoe de Fontysdiensten omgaan met duurzaamheid

Reacties

De redactie keurt reacties voordat ze geplaatst worden. Dit doen wij alleen op werkdagen. Reacties die niet over de inhoud van het artikel gaan en kwetsend kunnen zijn voor (groepen) mensen, worden niet toegelaten op dit platform.