Talentgericht onderwijs: toetsing innoveert mee

In Talentgericht onderwijs nemen studenten regie over hun eigen leerproces, krijgen meer vrijheid en leren van de keuzes die ze maken. Studenten werken aan samenhangende leeruitkomsten in grote onderwijseenheden van 15 of 30 studiepunten. Studenten leven niet meer “van toets naar toets”, maar kunnen over een langere periode laten zien wat ze in hun mars hebben.

Daardoor worden feedback vragen en ontvangen, maar ook reflectie en je leren zichtbaar maken belangrijke elementen in het proces van leren en toetsing. Dit vraagt een andere manier van denken en handelen met betrekking tot toetsing van studenten, docenten, eigenlijk van iedereen die betrokken is bij het leerproces.

Gezamenlijke reis
‘De manier waarop wij dit kader hebben vastgesteld, heeft veel parallellen met hoe studenten straks getoetst worden’, zegt Fieke. Welke parallellen er zijn? ‘Ik heb, samen met mijn collega’s, dit kader Toetskwaliteit gemaakt. We hebben experts binnen en buiten de organisatie bevraagd, best practices gezocht en literatuur bestudeerd. We zijn uiteindelijk uitgegaan van het toetsweb als basis, een landelijk erkend model voor de kwaliteit van toetsing.

Vervolgens hebben we feedback opgehaald bij verschillende stakeholders waaronder veel collega’s uit het Fontys Lerend netwerk eigentijds toetsen en lectoren Kelly Beekman en Anje Ros. Vervolgens is het kader bijgesteld en zijn weer nieuwe feedbackrondes gehouden. Meer dan veertig gesprekken zijn er gevoerd. Dat kader is inclusief zelfevaluatie en feedback aangeboden aan het cvb. Naar aanleiding van vragen van het cvb is het stuk daarna met een kleine bijstelling vastgesteld.’

Gezamenlijke taal
Fieke, Brigit en hun collega’s begonnen vanaf scratch. Er was immers nog geen gezamenlijk beleid over toetsing. Fontys wil graag Talentgericht onderwijs bieden, waarbij studenten makkelijker kunnen switchen of onderwijsactiviteiten elders volgen.

‘Als we willen dat studenten bij verschillende instituten kunnen leren, dan is een gezamenlijke werkwijze en toetsing heel belangrijk. Daar hoort ook een gezamenlijke taal bij. En juist daar is het in alle gesprekken vaak over gegaan. Er zijn immers uiteenlopende beelden bij termen en bewoordingen. Er zijn nieuwe termen bijgekomen zoals assessmentportfolio en sommige termen krijgen een andere lading. Neem een wettelijk vastgelegde term als “tentamineren”. Die blijven we in talentgericht onderwijs gebruiken voor het afronden van een onderwijseenheid.’

Gezamenlijk kader én vrijheid
‘Het viel me op dat veel mensen die we spraken echt de meerwaarde van een gezamenlijk kader inzagen. Maar er werd ook geworsteld met de vraag: wat betekent dat voor ons instituut?’, zegt Fieke.

Het gezamenlijk kader biedt houvast, daarbinnen is er speelruimte voor de instituten. ‘We hebben het bewust globaal gehouden. Niet op alle vragen die uit de sessies kwamen hebben we een antwoord geformuleerd in het kader zelf. Om instituten wel te ondersteunen bij deze vragen hebben we een aantal handreikingen en soms een protocol gemaakt.'

Zo krijgen instituten bijvoorbeeld ruimte in het inrichten van de beslisprocedure, waarbij ze onder andere kunnen afwegen of de coach daarbij een rol speelt. Dat is diegene de student goed kent, dat kan een voordeel én een nadeel zijn.

Brigit heeft, voor ze bij O&O kwam, tien jaar bij Fontys Academy for the Creative Economy gewerkt. Al voor haar overstap naar O&O was ze betrokken bij het kader Toetskwaliteit-in-wording, en deelde ze haar inzichten en feedback vanuit het perspectief van haar instituut.

‘Ik keek vooral vanuit mijn praktijkbril mee: begrijp ik wat hier staat? Kunnen we straks met dit kader uit de voeten? Weten we wat er van ons wordt verwacht? Het kader Toetskwaliteit biedt houvast om juist dit gesprek constructief binnen het instituut te voeren en verwijst naar andere handreikingen die helpen om het geheel vorm te geven.’

Toekomst
Het kader is vastgesteld, en nu? Brigit: ‘Dit heeft impact op nog veel meer dingen waar we als Fontys mee aan de slag gaan. Het beleid rondom fraude, blended learning en bijvoorbeeld roostering. Al met al zie ik dit als een mooie basis waarop we verder kunnen bouwen.’

Fieke: ‘Dit is echt iets van de lange adem, iets waaraan we de komende jaren samen met de instituten gaan werken. De implementatie is minstens zo belangrijk als de ontwikkeling. We denken met ons netwerk Onderwijsinnovatie mee met instituten. Dus de komende tijd laat dit thema ons zeker nog niet los. Het begint nu pas!’

En er zullen naar aanleiding van de vragen die toetsing oproept nog meer handreikingen en tools gemaakt worden. Fieke: ‘Uiteraard weer met de input van collega’s uit de verschillende Fontysnetwerken. We zijn al deze collega’s enorm dankbaar voor het constructief en kritisch meedenken en meedoen.’