San Wojakowski helpt teams die vastlopen weer op weg

Met ruim dertig jaar bij Fontys op de teller mag je San Wojakowski best een oudgediende noemen. San werkt bij de dienst P&O als expert teamontwikkeling en maakt in haar werk gebruik van de Team Ontwikkel Cirkel. Deze bestaat uit zeven bouwstenen die samen een cirkel vormen: missie en visie, strategie, structuur, processen en systemen, leiderschap, personeel en tot slot cultuur – en die laatste is misschien wel de belangrijkste. ‘Verreweg de meeste teamontwikkelvragen die wij krijgen, hebben te maken met cultuur.’

Meer regie

Wat verstaan we eigenlijk onder cultuur? San: ‘Cultuur heeft betrekking op de manier waarop we met elkaar omgaan, hoe we willen samenwerken, wat we van elkaar verwachten en of we fouten mogen maken. Cultuur is voor een groot deel bepalend voor de sfeer binnen een organisatie.'

Hoe zo’n vraag er uitziet? Nou, zó bijvoorbeeld: ‘Binnen ons team speelt van alles, zonder dat het wordt uitgesproken.‘ Overigens kregen we dat soort vragen een paar jaar geleden veel vaker dan tegenwoordig. Nu krijgen we veel vaker verzoeken om teams te helpen zich verder te ontwikkelen richting wendbare, samenwerkende teams.’

Van binnen naar buiten

In haar tijd bij Fontys heeft San op het vlak van cultuur het nodige zien veranderen. ‘Toen ik in 1993 in dienst trad was er sprake van een familiecultuur. Zo van: we regelen het onderling wel. Dingen die niet helemaal klopten, werden soms met de mantel der liefde bedekt. De organisatie is veel professioneler geworden en pakt haar maatschappelijke rol door veel meer van buiten naar binnen te kijken en daarop te acteren. Ook is er steeds meer verbinding en samenwerking tussen de instituten, wat nodig is om het onderwijs te flexibiliseren en studenten in staat te stellen hun eigen leerroute te volgen.’

Een gevleugeld gezegde: mensen willen best veranderen, maar niemand wil veranderd worden. Anders gezegd: opgelegde verandering roept vaak weerstand op. San: ‘Ik weet dat uit eigen ervaring. Ik vond het heel fijn zelf teams te coachen. Op een gegeven moment is mijn rol veranderd, waardoor ik niet meer zelf als teamcoach kon optreden. Hierdoor zat ik een tijdje flink in de weerstand, maar ik realiseerde me ook dat docenten iets vergelijkbaars meemaken als het zwaartepunt van hun rol verschuift van vakinhoud naar het coachen van studenten. Dat heeft mij geholpen die weerstand los te laten.’

Interventie

In haar huidige rol ondersteunt San leidinggevenden en teams door aan de hand van de Team Ontwikkel Cirkel te bepalen waar hun behoefte aan ontwikkeling als team ligt en welke interventie daarbij passend is. ‘De Team Ontwikkel Cirkel is een gelaagd model; aan elke bouwsteen hangt een aantal vragen die een team zichzelf kan stellen om te bepalen of deze bouwsteen voor nu voldoende is ingevuld. Als de bouwsteen aandacht behoeft, dan worden daar interventies bij aangeboden. Eén van die interventies is bijvoorbeeld de Talent Team Methodiek van het lectoraat Dynamische Talent Interventies, waarmee teams tot een (verbeterde) inzet van talenten binnen het team kunnen komen.’

Een andere veelgebruikte mogelijkheid is het inzetten van een teamcoach; we hebben bij Human Resource, Learning & Development een flexibele schil van teamcoaches opgebouwd en in mijn rol kan ik een passende teamcoach vinden bij de ontwikkelbehoefte van het team. Een teamcoach kan bijvoorbeeld aan de slag gaan met het helpen doorbreken van niet-helpende patronen. Daarvoor kan de Deep-Democracy-methode worden ingezet, waarbij ieder teamlid aan het woord komt en zijn mening geeft. We krijgen dan soms als feedback: "Goh, dat is de eerste keer dat ik al mijn collega’s heb gehoord". In een team heb je altijd mensen die zich makkelijk en luid uitspreken en mensen die wat introverter zijn, maar daarom zijn hun ideeën zeker niet minder waard. Als je deze stemmen niet hoort, mis je mogelijk belangrijke informatie.’

Meer informatie over de Team Ontwikkel Cirkel vind je op de P&O-portal Leren en Ontwikkelen. Daar vind je ook een vragenlijst waarmee je een vraag tot ondersteuning kunt indienen.