Mantelzorger? Aarzel niet om hulp te vragen

Zorgen voor je zieke buurvrouw, je partner die depressief is, je moeder met dementie of een puber met psychische problemen. Stuk voor stuk situaties waarin je mantelzorger bent. Ook bij Fontys werken veel mensen die, naast hun baan, mantelzorger zijn. Vaak kunnen ze werk en zorg prima combineren, maar soms is de belasting zo langdurig of zwaar dat overbelasting op de loer ligt. Om dat te voorkomen en te zorgen dat mantelzorgers fijn kunnen blijven werken, is meer bewustwording hard nodig. Bij werknemers zelf, maar zeker ook bij hun leidinggevenden en collega’s.

Vandaar dat op 22 juni, bij Fontys een livestream te volgen is over dit onderwerp. Die wordt verzorgd door Fello, een organisatie voor de ondersteuning van werkende mantelzorgers.

Nicole Vissers, werkzaam bij de dienst Personeel en Organisatie bij Fontys, en Katja Keuning, coach bij Fello vinden dat iedere organisatie zich bezig zou moeten houden met vragen als: Waar lopen mantelzorgers tegenaan? Wat zijn hun valkuilen? Maar vooral ook: wat kan hen helpen?

Betrokken werknemers

Nicole trapt af: ‘Mantelzorgers zijn vaak heel loyale, fijne werknemers. Niet voor niets besteden ze zoveel tijd aan het helpen van een ander. Daarom wil je ze graag behouden voor je organisatie. Maar daarin kunnen we best nog wat stappen zetten.’ Katja beaamt dat: ‘Als mantelzorger kun je helemaal vastlopen door de praktische zaken als het regelen van zorg, maar je wordt ook emotioneel belast.’

Het begint allemaal met de mantelzorger zelf, die moet inzien dat wat hij of zij doet een vorm van mantelzorg is. ‘Het voelt vaak als: deze zorg hoort er gewoon bij. Het komt niet bij mensen op dat er hulp beschikbaar is en dat ze mogen toegeven dat ze het soms zwaar hebben. Het kan ook best lastig zijn om zorg uit handen te geven’, weet Katja.

Hoe gaat het thuis?

Maar ook een leidinggevende kan wat doen. Soms helpt het als die bijvoorbeeld vraagt: Hoe gaat het thuis? Heb je hulp nodig? ‘Vaak genoeg zijn er signalen dat iemand overbelast is. Maar je moet die vraag wel durven stellen’, vindt Nicole.

Dat wordt makkelijker als je weet dat je als leidinggevende ook wat te bieden hebt. ‘Zoals kortdurend zorgverlof. Dat is met name bedoeld voor noodzakelijke verzorging of verpleging bij ziekte, bijvoorbeeld als iemand geopereerd is en tijdelijk thuis verzorgd moet worden.’

Ben je langdurig mantelzorger (acht uur per week, drie maanden lang) bijvoorbeeld voor een dementerende ouder? Dan kan langdurige zorgverlof uitkomst bieden. ‘Al is dat niet voor iedereen een optie, daar lever je namelijk salaris voor in. Daarom is het goed om te weten dat er meer oplossingen zijn om de combinatie van werk en mantelzorg op een fijne manier vol te houden’, vertelt Nicole.

Van zorgen naar gerichte acties

Zo kan een coach als Katja helpen om de balans te vinden tussen mantelzorg en andere bezigheden (zoals gezin, werk of vrije tijd) en om van zorgen naar een concreet actieplan te gaan. ‘Een coach brengt samen met de mantelzorger in kaart tegen welke problemen iemand aanloopt. Zijn het vooral praktische regeldingen? Of eerder psychische problemen doordat je overbelast bent?’

In beide gevallen kan de coach ondersteunen. ‘We bellen desnoods tien thuiszorgorganisaties om zorg te regelen. En alleen al het gevoel dat er iemand naast je staat die jouw situatie kent en bijspringt als het nodig is, kan een hele opluchting zijn. De erkenning dat je het zwaar hebt en dat het niet vreemd is om hulp te vragen, helpt al.’

Geen schaamte

Toch merkt Nicole dat er nu binnen Fontys maar weinig mantelzorgers zijn die om hulp vragen. Langdurig zorgverlof wordt bijvoorbeeld niet vaak opgenomen. ‘Volgens de landelijke cijfers is een op de vier medewerkers mantelzorger. Die zijn natuurlijk niet allemaal overbelast, maar je hebt het toch over een grote groep die best wat ondersteuning kan gebruiken.’

Katja: ‘Daarom mijn tip: aarzel niet en vraag om hulp. En als je een collega ziet worstelen: wijs hem of haar erop dat ze hun problemen niet alleen hoeven te dragen. Er is meer hulp beschikbaar dan je zou denken. Laat je niet leiden door schaamte. Ga naar je leidinggevende en praat erover.’

Nicole sluit af: ‘Er is vaak meer mogelijk dan je denkt, misschien kun je bijvoorbeeld je DI-uren inzetten voor het herstellen van de werk-privébalans. Dat geeft nét dat beetje lucht.’