Hoe inclusief onderwijs studenten met autisme helpt floreren

Volgens een rapport uit 2013 van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) hebben ongeveer 190.000 mensen in Nederland autisme. Op dit moment zijn het er waarschijnlijk meer, want veel mensen hebben de afgelopen jaren de diagnose autisme gekregen. Onze aandacht voor en kennis van autisme is flink gegroeid, ook binnen Fontys. Zo weet Ilonka van der Sommen, onderzoeker binnen het lectoraat ‘Waarderen van diversiteit’ en docent in de master Educational Needs, er het nodige van. ‘We weten nu beter dan pakweg tien jaar geleden wat mensen met autisme nodig hebben om te kunnen floreren. Niet alleen in het onderwijs, als student, maar ook daarna in het werkveld. Zo werken we in het project Wave samen met ASML om neurodivergente* mensen meer kansen te bieden richting onderwijs en arbeid, om te voorkomen dat veel talent onnodig verloren gaat.’

Stereotypen

Over autisme bestaan de nodige misverstanden en vooroordelen, weet Ilonka. ‘Als ik aan onderwijsprofessionals vraag wat ze weten van autisme is het antwoord vaak dat mensen met autisme je niet aankijken, weinig sociale contacten hebben en in de IT-branche werken. Dat zijn stereotypen. Ze kloppen soms op details van de voorbeelden, maar vaak ook niet. Zo ken ik ook genoeg mensen met autisme die in het onderwijs en in de horeca of bij defensie werken. Autisme wordt soms gestigmatiseerd, wat maakt dat mensen niet graag vertellen dat ze autisme hebben. Ze zijn bang voortdurend gelabeld te worden.’

Talentgericht onderwijs

Studenten met autisme maken een verhoogde kans op het succesvol volgen van een studie als ze zichzelf mogen en kunnen zijn, aldus Ilonka. Dit is een belangrijk aspect van Talentgericht onderwijs binnen Fontys. ‘Verder is het van belang dat er studentcoaches en docenten zijn die hen zien en die niet denken: ‘Dat is een autist dus dat wordt niks.’ Daarom maken wij onderwijsprofessionals vanuit ons lectoraat bewust van stereotype opvattingen en manier van denken. Als je een student met autisme bijvoorbeeld ondersteunt in het plannen en uitlegt wat er precies wordt bedoeld met een opdracht stijgt de kans op succes aanzienlijk. Controleer of het goed gaat. Check, check, double check. Een gesprekje, eens in de twee weken bijvoorbeeld, kan al het verschil maken.’

Varieer het aanbod

Hoe moet het wel, hoe moet het niet? Ilonka: ‘Docenten werpen soms tegen: ‘Ik kan in mijn lesgeven niet met iedereen rekening houden. Dít is mijn les en daarmee hebben ze het te doen.’ Dat is niet de manier. Wat voor de ene student werkt, werkt voor de ander niet. Docenten zouden ook meer variatie in de lesstof kunnen aanbrengen. Sommigen zijn heel verbaal en staan een uur te praten vanuit goede bedoelingen en opvattingen over hun vak. Voor een deel van de studenten werkt dat niet. Varieer dan meer. Gebruik het bord, visualiseer, bied niet alleen leeswerk ter voorbereiding aan, maar ook podcasts en video. Kortom: gebruik de principes van universal design for learning (UDL).

Docenten die meer willen weten over goede ondersteuning voor studenten met autisme zijn bij Fontys aan het juiste adres. ‘We hebben bij Fontys Educatie bijvoorbeeld korte cursussen over onderwerpen als neurodivergentie en autisme. Ze kunnen ook Fontys Helpt als ingang gebruiken. Verder is op de Hub de nodige informatie te vinden, vooral in de Ontwikkelzoeker.’ Voor studenten met autisme is het goed te weten dat ze altijd terechtkunnen bij hun studentcoach, zegt Ilonka. ‘Studenten met autisme weten vaak wel wat ze nodig hebben, maar geven niet altijd graag aan dat ze autisme hebben, omdat ze bang zijn vervolgens hun hele studietijd met dat stigma rond te lopen. De overstap naar het hbo is ook voor studenten met autisme soms een moment om juist niet bij ondersteuning te starten en het op eigen kracht te doen. Dat ondersteunen we uiteraard. Hoe meer zicht je op jezelf hebt en weet waar je sterke kanten liggen en waar de uitdagingen, des te beter de studentcoach kan afstemmen op de educational needs. De informatie die de student geeft, is bij een studentcoach veilig.’

Wereld Autisme Dag

De Wereld Autisme Dag is bedoeld om bewustwording en begrip voor autisme te vergroten. Fontys doet mee en organiseert op woensdag 2 april in Eindhoven (R5) in samenwerking met het Samenwerkingsverband Autisme Zuidoost-Brabant een event voor studenten met autisme, ouders en het werkveld (van 18:30 tot 21:00 uur). Hier kun je je aanmelden.

*Autisme is een vorm van neurodivergentie. 'Neurodiversiteit betekent dat het brein van mensen verschillend kan zijn en dat er dus verschillende manieren zijn van denken, leren, waarnemen en interpreteren. Neurodiversiteit kan je dus in het rijtje plaatsen van biodiversiteit, culturele en raciale diversiteit' (bron).