Hoe ga je als docent om met student die dreigt vast te lopen?

‘Het was voor mij bijvoorbeeld een echte eyeopener dat DUO zoveel mogelijkheden heeft voor studenten die studievertraging oplopen door ziekte of een andere oorzaak’, begint docent/coach Joost Maes, van Fontys Kind en Educatie in ’s-Hertogenbosch.

‘Het is echt jammer dat dit niet breder bekend is’, vult studentendecaan Pieternel Brughuis aan. ‘Soms zie ik hier studenten die al in hun zevende of achtste jaar zitten, en er dan pas achter komen. Met terugwerkende kracht kun je nog veel regelen, maar ik denk dan: had ze eerder naar mij gestuurd, hoeveel stress had dan voorkomen kunnen worden?’

Het is slechts een voorbeeld van problemen die studenten kunnen hebben, die hun studie ondermijnen. Als ze mantelzorger zijn bijvoorbeeld, een ziekte of handicap hebben of een aandoening hebben als ADHD of autisme. Docenten weten soms niet goed hoe ze daarmee moeten omgaan en daardoor lopen studenten onnodig studievertraging op of haken af. Op tijd doorverwijzen naar met name de studentendecaan, zou enorm helpen.

Struikelblokken tijdens de studie

Joost is zelf inmiddels al wel goed op de hoogte van waar hij op moet letten bij studenten en wat hij kan doen in bepaalde situaties. Samen met zijn collega is hij tutor van een ‘verlengde p-klas’, pabostudenten die voor het tweede jaar bezig zijn hun propedeuse te halen.

Er spelen verschillende issues en hij vroeg samen met zijn mede-tutor daarom hulp aan de decaan. ‘Wij kunnen studenten zelf wel helpen bij bijvoorbeeld het maken van een planning, maar wij zijn geen hulpverleners of psychologen’, legt Joost uit. ‘Maar jullie hebben wél een belangrijke signaleerfunctie’, vult Pieternel aan.

Informeren met open vizier

‘Hen vallen dingen op’, zegt Pieternel. ‘Zij zien het als een student vaak verzuimt, stil is of in groepswerk zich anders gedraagt. Als ze dat signaleren kunnen ze vragen wat er speelt. Doe dat wel met open vizier, zonder oordeel. Dat is heel belangrijk. Als het om grote issues gaat, vraag dan of ze al hulp krijgen en verwijs studenten door naar een studentendecaan als de situatie zorgt voor studievertraging, of misschien al heeft gedaan.’

Joost: ‘Soms maak ik letterlijk samen met een student een afspraak met de studentendecaan. Hoewel ik nooit op de zendknop druk. Dat moet de student zelf doen, de regie ligt altijd daar. Pieternel: ‘Je moet goed weten waar jouw hulpverlening stopt. Ook wij verwijzen door naar professionals buiten Fontys als een student aanvullende hulp nodig heeft. ’s Avonds om elf uur nog mailtjes gaan beantwoorden van studenten, is echt niet te bedoeling en ervan wakker liggen zeker ook niet.’

Voorlichting in de klas

Behalve goed opletten op de personen in je klas of tutorgroep, is ook het geven van voorlichting in de klas over de hulpmogelijkheden die Fontys aanbiedt, belangrijk. Want er zijn ook jongeren aan wie je helemaal niet ziet dat er iets aan de hand is. Joost: ‘Wat niet iedereen weet, maar heel fijn is, is dat er naast het fysieke inloopspreekuur ook wekelijks een online spreekuur is van studentendecanen, op donderdag van één tot drie uur. Dat is heel laagdrempelig.’

‘Vertel ook over het bestaan van de website Fontys Helpt (Fontys Helps), waar allerlei informatie op is te vinden en iedereen zelf meteen met een studentendecaan een afspraak kan inplannen’, zegt Pieternel. En dat laatste geldt overigens ook voor docenten. Ook zij kunnen een afspraak met een studentendecaan inplannen als zij advies willen over hoe ze hun studenten het beste kunnen begeleiden. Een andere website die daarbij heel handig is: Fontys.nl/studentcoaching. Hierop vindt de docent(coach) informatie, ontwikkelmogelijkheden en tools.

Opleidingen aan zet

Alle ondersteuning en goede bedoelingen ten spijt, is er ook bij Fontys nog een weg te gaan, beseffen ook Pieternel en Joost. Uit het onderzoek van expertisecentrum ECIO blijkt dat studenten hun weg naar hulp niet altijd goed weten te vinden

Daarom is er behalve de docent(coach), de hulpverlener (studentendecaan of studentenpsychoog) en online informatie, nog een partij die in actie moet komen, vindt Pieternel: de opleidingen. ‘Er zijn er veel die het hartstikke goed doen, maar er zijn er ook die nog worstelen met hoe ze met dit onderwerp moeten omgaan. Hen kan ik adviseren om contact op te nemen met de consulenten Dimphy Hooijmaijers of Esther Tonnaer.’