Frans Möhring: ‘We moeten echt bijsturen als Fontys’

Door de Raad van Toezicht werd hij in september gepresenteerd als een “echt verbinder”. Frans Möhring werkte sinds 2019 bij Fontys als directeur P&O en was in 2022 al even interim bestuurder bij Fontys. ‘Dat kwam voor mij toen onverwacht. Ik vond het spannend en leuk. Daarom hoefde ik niet lang na te denken om te solliciteren toen Hans Nederlof dit jaar wegging.’

‘Wat mij een verbinder maakt? Ik denk omdat ik dingen graag simpel maak en onbevangen vragen stel, misschien juist door mijn HR-achtergrond.’ Zoals vorige week, toen hij als een soort talkshowhost bij het Fontys Management Event het gesprek leidde over de ontwikkeling naar talentgericht onderwijs en de visie op internationalisering, beide belangrijke punten op de agenda van Fontys en voer voor discussie.

Uniformisering

‘Ik vind discussies waarin mensen elkaar steeds maar proberen te overtuigen van het eigen gelijk, eigenlijk niet zo interessant. Echte zorgen, angsten en ambities komen dan niet boven tafel. Ik ben van het Rijnlands denken en dat houdt in dat we samen kijken hoe we Fontys echt verder kunnen helpen.’

Hij noemt als voorbeeld de beweging die Fontys maakt naar het meer uniform inrichten van processen. ‘Als je doorvraagt, blijkt dat het niet per se gaat om centraal of decentraal, maar dat er soms een gebrek is aan vertrouwen dat zaken centraal goed worden opgepakt. Dat is ook niet zo gek als je gewend bent zaken in je eigen “business unit” te regelen.’

Instituten zijn daardoor soms bang dat ze een stap achteruit moeten zetten, merkt hij. ‘Het gaat er dus om dat we er vertrouwen in krijgen dat we het centraal goed kunnen regelen. En dat geldt dan alleen voor wat we ook echt het beste centraal kunnen organiseren. Dát wil je naar boven krijgen. Ik hoop dat ik daarin een verbindende rol kan spelen.’

Krimp

Het is geen gemakkelijke tijd om in het college plaats te nemen, nu Fontys te maken heeft met krimp van de studentenaantallen: er zijn nu al 9 procent minder studenten dan een aantal jaar geleden en die demografische krimp gaat nog wel even door. Daarbij vervallen volgend jaar de NPO-gelden, de “coronasteun” vanuit de overheid. Möhrings voorganger en ook bestuursvoorzitter Joep Houterman hebben er al eerder aandacht voor gevraagd: het gaat gevolgen hebben voor het personeelsbestand. Dat neemt navenant af. Ook de bedrijfsvoering zal efficiënter moeten.

Zie ook het interview in Bron: Fontys staat aan vooravond van bezuinigingen door krimp.

‘We hebben als college van bestuur net de begroting voor 2024 vastgesteld. Een negatieve begroting. Het betekent dat we interen op onze reserves, al zijn we nog steeds financieel gezond. Maar we moeten echt bijsturen, anders hebben we over twee, drie jaar wél een probleem. We weten namelijk dat dit geen tijdelijk dipje is.’ Door de demografische ontwikkelingen loopt het aantal 17- en 18-jarige schoolverlaters in Noord-Brabant en Limburg terug. En dat is de grootste doelgroep van Fontys. Het omslagpunt van voortdurende groei naar krimp is in 2022 bereikt.

Loonkosten

‘Loonkosten zijn de grootste kostenpost in het onderwijs. Uit een recent onderzoek van Berenschot (dat nog niet openbaar is, red.) blijkt bovendien dat Fontys ten opzichte van het aantal studenten, relatief veel personeel heeft. Meer dan andere hogescholen. Dat is onder meer verklaarbaar doordat we meerdere vestigingen hebben en door onze decentrale structuur. Vandaar dat het harmoniseren van processen zo belangrijk is.’

De vergrijzing van het personeelsbestand gaat Fontys ook een handje helpen. Het cvb denkt dat door natuurlijk verloop een groot deel van de krimp kan worden opgevangen. Er gaan de komende jaren veel medewerkers met pensioen. ‘Hoewel daarmee ook veel kennis verdwijnt, denk ik dat dit ons wel kan helpen, opgeteld met mensen die elders gaan werken. We moeten er ook rekening mee houden dat collega’s een hoge werkdruk ervaren en dat ons ziekteverzuim hoog is. Voor mij een aanwijzing dat we het sommige dingen echt anders moeten organiseren.’

Voor zijn gevoel zit Fontys ‘halverwege de wip’: ‘De voordelen van het oude model lijken nog best handig. Maar ze werken niet als we de nodige nieuwe verbindingen willen maken. De voordelen van het nieuwe model hebben we alleen ook nog niet meteen.’

Goed onderwijs

De directeuren van instituten en diensten is al gevraagd om kritisch naar hun personeelsformatie en begroting van 2024 te kijken. Gaat hij zelf met gerust hart de kerstvakantie in? ‘Jawel. Op dit moment denk ik – á lá Angela Merkel: “Wir schaffen das”. Vooralsnog verliezen we geen substantieel marktaandeel, waarmee ik wil zeggen: binnen onze eigen sfeer van invloed doen we het blijkbaar goed genoeg. Fontys heeft een solide begroting en we bieden kwalitatief goed onderwijs aan, waaraan behoefte is in deze regio.

‘Maar’, zegt hij: ‘We weten niet hoe de krimp zich de komende jaren verder ontwikkelt, dus dat blijft spannend. Ook hoe we dan onze personeelsinzet verantwoord kunnen laten meebewegen.’

‘We moeten ondertussen vasthouden aan onze koers, die is goed. Dat betekent ons portfolio uitbreiden met hbo-masters bijvoorbeeld, investeren in de professional-markt in het kader van Leven Lang Ontwikkelen. Ons talentgericht onderwijs goed voor het voetlicht brengen en uitval voorkomen. Er ligt een goede visie op ons internationaliseringsbeleid. Ook het praktijkgericht onderzoek trekt banen. Fontys is groot, het is logisch dat het niet snel gaat. Ik hoop dat we daar in 2024 solide stappen kunnen maken.’